Η ψυχική ασθένεια είναι κάτι που κανένας δεν μιλά εύκολα για αυτό μέχρι να αγγίξει τον ίδιο ή στο περιβάλλον του. Το στίγμα παραμένει ανθεκτικό και συνοδεύεται από φοβικές αντιδράσεις που εδράζονται σε στερεότυπα αναφορικά με την κοινή αντίληψη για τις ψυχικές νόσους. Ο βαθμός της άγνοιας παραμένει εντυπωσιακά υψηλός.
Στίγμα, φόβος και άγνοια συνθέτουν το σκηνικό μέσα στο οποίο υφαίνεται ο ιστός της ψυχικής αρρώστιας και διαιωνίζει προκαταλήψεις και στερεότυπα. Μερίδιο ευθύνης γι αυτήν την κατάσταση φέρουν ξεκάθαρα και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας καθώς και το σύστημα φροντίδας στο σύνολο του. Μια αλλαγή πλεύσης κρίνεται επιτακτική.
Οι πρωτοβουλίες και οι δράσεις ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης σε τοπικό επίπεδο έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικές στη μείωση του στίγματος και των διακρίσεων.
Ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι μπορεί από τη μια πλευρά να αποκαλύπτονται οι αρνητικές απόψεις του κοινού, από την άλλη όμως παρουσιάζεται και ένας ικανοποιητικός βαθμό καλής θέλησης προς τα άτομα που βιώνουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης που έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των επαφών µε άτομα που έχουν βιώσει την ψυχική νόσο, όπως είναι αναμενόμενο, βελτιώνουν τις απόψεις, αφού η προσωπική επαφή µε αυτούς τους ανθρώπους έχει βρεθεί ότι σχετίζεται µε μεγαλύτερη αποδοχή απέναντί τους.
Οι τοπικές και εθνικές δράσεις ευαισθητοποίησης οφείλουν να επικεντρώνονται στην καταπολέμηση του στίγματος και των κοινών παρανοήσεων και προκαταλήψεων σχετικά με την ψυχική ασθένεια, καθώς και στην ενθάρρυνση των ανθρώπων να μιλούν πιο ανοιχτά για τα συναισθήματά τους με τις οικογένειες τους, τους φίλους τους και τους συναδέλφους τους.
Η ευαισθητοποίηση της κοινότητας θα πρέπει να επιτρέπει στους ανθρώπους των τοπικών κοινωνιών να μιλάνε ο ένας στον άλλο και να κινητοποιούν κάποιες αλλαγές στην κοινή αντίληψη, στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις.
Ένας σημαντικός άξονας για την ευαισθητοποίηση του κοινού είναι να διασφαλιστεί ότι η ευαισθητοποίηση χρησιμοποιεί τους σωστούς διαύλους επικοινωνίας και μεθόδους για να προσεγγίσει καλύτερα το κοινό και τα στοχευμένα ακροατήρια.
Οι πολίτες χρειάζεται να έχουν γνώση των υφιστάμενων τοπικών και εθνικών υπηρεσιών, ομάδων υποστήριξης και αυτοβοήθειας για την πρόληψη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που απορρέουν, ώστε να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά ή να κατευθύνουν τους οικείους τους, τους συναδέλφους τους, τους γνωστούς τους.
Εκείνοι που βρίσκονται σε κρίση, όποιο και αν είναι το πλαίσιο πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και φροντίδα και να υποστηρίζονται από ευαισθητοποιημένους επαγγελματίες.
Οποιαδήποτε εκστρατεία για την αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας θα πρέπει να τεθεί σε ένα πλαίσιο αρχών που θα προάγει μια κουλτούρα ευαισθητοποίησης για όλες τις δημόσιες υπηρεσίες. Οι ανάγκες των παιδιών και των νέων ρητά χρειάζεται να συμπεριλαμβάνονται.
Η ευαισθητοποίηση – ενημέρωση της στοχεύει στην καταπολέμηση της αρνητικής κοινωνικής αντίδρασης απέναντι στον λήπτη. Οι δυσκολίες που προκύπτουν οφείλονται αφενός μεν στη πολυπλοκότητα και τη δυναμική των σχέσεων μέσα στην κοινότητα, αφετέρου δε στα εγκαθιδρυμένα αρνητικά στερεότυπα που οφείλει να καταρρίψει.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης θα πρέπει να συνδράμουν αυτή την προσπάθεια με τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μηνύματα ενταγμένα στο πρόγραμμα τους, καθώς και να υιοθετήσουν μια πιο υπεύθυνη προσέγγιση μη στιγματιστικού τύπου όταν αναφέρονται σε συναφή ζητήματα.
Χώροι συνάθροισης όπως σταθμοί μετρό, στάσεις κ.α, ενδείκνυνται για να προβάλλουν κοινωνικά μηνύματα ή υπηρεσίες ψυχικής υγείας και τηλεφωνικές γραμμές άμεσης υποστήριξης στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εκστρατείας ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης που θα προάγει την πρόληψη και την ψυχική υγεία του πληθυσμού.
Η βούληση και το διακύβευμα που μοιραζόμαστε με όλους τους φορείς της ψυχικής υγείας και της υγείας εν γένει, -αναφορικά με τις ψυχικές ασθένειες και την καταπολέμηση του στίγματος και των προκαταλήψεων που τις συνοδεύουν- είναι ότι στην συντριπτική πλειοψηφία τους μπορούν να προληφθούν, ή αφού εκδηλωθούν να αντιμετωπιστούν εφόσον μπορεί να υπάρχει ουσιαστική πρόσβαση σε υπηρεσίες, οι οποίες να είναι διαθέσιμες για κάθε πολίτη.
Η ευαισθητοποίηση για την καταπολέμηση του στίγματος είναι μια συλλογική υπόθεση που έχει ανάγκη τη συνεργασία όλων των τομέων, οργανισμών, υπηρεσιών αλλά και της ίδιας της κοινωνίας.
Μπορούμε να αναγνωρίζουμε πιο έγκαιρα τις ανάγκες των ανθρώπων που βιώνουν την ψυχική νόσο, να τους υποστηρίζουμε πιο αποτελεσματικά, να τους ενισχύουμε, να καταπολεμούμε τις προκαταλήψεις, να προωθούμε μια κουλτούρα υπεύθυνης κοινωνικής στάσης και δράσης ώστε να καταφέρουμε ένα καλύτερο επίπεδο αντίληψης, παρεμβάσεων, φροντίδας και αποκατάστασης.
