Βιβλιοθήκη, Ταινιοθήκη

Τι είναι η θεσμική ψυχοθεραπεία;
- βιβλίο του Pierre Delion

Παρουσιάζουμε το ολιγοσέλιδο βιβλιαράκι του Pierre Delion παιδοψυχιάτρου, ψυχαναλυτή, καθηγητή Ψυχιατρικής Παιδιού και Εφήβου στο Πανεπιστήμιο της Lille, από τις εκδόσεις του Επιστημονικού Συλλόγου Μέριμνας Παιδιού και Εφήβου με επιμελητή έκδοσης τον Γρηγόρη Αμπατζόγλου.

Είναι μια αξιόλογη προσπάθεια να γνωστοποιηθούν οι αρχές και οι κατευθυντήριες γραμμές εργασίας μέσα από συνοπτικές παρουσιάσεις ενός σημαντικού ρεύματος σκέψης που επηρέασε τις ψυχιατρικές αντιλήψεις γύρω από τη θεραπεία των ψυχικά πασχόντων και της οδύνης τους και διαμόρφωσε μια στάση σεβασμού και ένα ήθος βαθιά ανθρωπιστικό στη συνάντηση μαζί τους. Ανέδειξε την έννοια της φροντίδας ως προς τους ανθρώπους και το περιβάλλον τους σε πρωταρχική θεραπευτική έγνοια.

Δεν προτιθέμεθα να αναλύσουμε με λεπτομέρεια τα όσα αναφέρονται –μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να το διαβάσει άλλωστε- αξίζει όμως να δανειστούμε και να παρουσιάσουμε τη διάκριση μεταξύ Ιδρύματος και Θεσμού (Etablissement – Institution) . Ο όρος institution έχει τη διπλή έννοια της «δομής» – ιδρύματος αλλά και του θεσμού.

Αυτό συγχρόνως μπορεί να δημιουργήσει μια σύγχυση (όπου οι δυο έννοιες ταυτίζονται και στην περίπτωση αυτή επικρατεί η γραφειοκρατική διάσταση του θεσμού), αλλά και μια διαφοροποίηση όπου η υλικοτεχνική και νομική υπόσταση του ιδρύματος δεν εξαντλούν την έννοια του θεσμού. Θεσμός είναι αυτό που δημιουργούν ή και θεσμίζουν οι άνθρωποι που εμψυχώνουν ένα ίδρυμα. Ο όρος etablissement παραπέμπει στο ίδρυμα με την ιδρυματική «ρουτινιάρικη» εκδοχή του όρου, ο όρος institution παραπέμπει στη θεσμική λειτουργία, σε αυτό που φαντάζονται, οργανώνουν και φροντίζουν οι άνθρωποι. Ο Tosquelles εισήγαγε τη διάκριση μεταξύ ιδρύματος και θεσμού, αποφάσισε να πάρει θέση και να παραχωρήσει στο θεσμό μια διάσταση εξανθρωπισμού, την οποία ένα ίδρυμα δεν διαθέτει a priori. Επέμενε στο γεγονός ότι αν ένα ίδρυμα προέρχεται από το κράτος και έχει να εκπληρώσει μια συγκεκριμένη αποστολή (τα νοσοκομεία για τη φροντίδα, τα σχολεία για την εκπαίδευση, τα μουσεία για τον πολιτισμό) ο θεσμός είναι το αποτέλεσμα αυτού που φτιάχνουν από κοινού οι επαγγελματίες στους οποίους το ίδρυμα έχει αναθέσει μια συγκεκριμένη αποστολή. Για τον Tosquelles θεσμός είναι ο «ανθρώπινος ιστός» που δίνει ανθρωπιά σε ένα ίδρυμα.

Τέχνη του Περιθωρίου
- τέχνη των έγκλειστων σε ψυχιατρικά ιδρύματα

Όταν η ανθρώπινη έκφραση σχετίζεται με την καλλιτεχνική δημιουργία, τότε εμφανίζεται η επονομαζόμενη, “τέχνη του περιθωρίου”. Με τον όρο αυτό, χαρακτηρίζονται τα καλλιτεχνικά έργα τα οποία δημιουργούνται έξω από τα όρια της ‘συμβατικής’ τέχνης. Είναι ένας τρόπος έκφρασης ιδιαίτερων βιωμάτων, ανθρώπων που δεν έχουν άμεση σχέση με τους καλλιτεχνικούς κύκλους, αλλά διαθέτουν ταλέντο και ψυχή.

Το ενδιαφέρον για την τέχνη των έγκλειστων σε ψυχιατρικά ιδρύματα άρχισε να αναπτύσσεται στη δεκαετία του 1920. Το 1921, ο Δρ. Walter Morgenthaler κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ein Geisteskranker als Künstler (Ένας ψυχασθενής ως καλλιτέχνης) για τον Adolf Wölfli, έναν ψυχωτικό ασθενή που παρακολουθούσε. Ο Wölfli είχε αρχίσει αυθόρμητα να ζωγραφίζει, κι αυτή η δραστηριότητα φαινόταν να τον ηρεμεί. Το πιο σημαντικό έργο του είναι ένα εικονογραφημένο έπος 45 τόμων, όπου διηγείται την κατά φαντασίαν ιστορία της ζωής του. Με 25.000 σελίδες, 1600 εικονογραφήσεις και 1500 κολάζ, αποτελεί μνημειώδες έργο.

Ο Γάλλος ζωγράφος και γλύπτης, Jean Dubuffet, εντυπωσιασμένος από αυτή τη μορφή τέχνης, χρησιμοποίησε τον όρο Art Brut (Ωμή Τέχνη) για να την περιγράψει, αναφερόμενος κυρίως στα έργα των έγκλειστων σε ψυχιατρικά ιδρύματα. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι στην Art Brut ανήκουν:

“Εκείνα τα έργα που δημιουργήθηκαν στην απομόνωση και από αγνή και αυθεντική δημιουργική παρόρμηση – εκεί όπου οι έγνοιες του ανταγωνισμού, της αναγνώρισης και της κοινωνικής ανόδου δεν παρεμβαίνουν- είναι, λόγω αυτών ακριβώς των χαρακτηριστικών τους, πιο πολύτιμα από τα έργα των επαγγελματιών. Μετά από την εξοικείωση με αυτά τα άνθη ενός εκστατικού δημιουργικού πυρετού, τον οποίο έζησαν τόσο βαθιά και τόσο έντονα οι δημιουργοί τους, δεν μπορούμε παρά να νιώσουμε ότι σε σχέση με αυτά τα έργα, η κουλτούρα στο σύνολό της μοιάζει να είναι το παιχνίδι μιας μάταιης κοινωνίας, μια παραστρατημένη παρέλαση.”

Το σίγουρο είναι ότι τα έργα των περιθωριακών διαθέτουν μια μοναδική οπτική «γλώσσα», μια μοναδική, ανεξάρτητη αισθητική κατηγοριοποίηση και μαρτυρία μια υψηλής δυνατότητας για έκφραση και ένα ακατέργαστο, ωμό χάρισμα.

Άσυλα
- βιβλίο του Erwing Goffman

Ένα κλασικό ανάγνωσμα, από έναν μετρ του είδους τον κοινωνιολόγο Erwing Goffman που κυκλοφόρησε στις αρχές του 60’. Ο Goffman (1922-82) ήταν καθηγητής κοινωνιολογίας στα πανεπιστήμια του Σικάγο και του Μπέρκλεϊ. «Οποιαδήποτε ομάδα προσώπων – κρατουμένων, πρωτόγονων ή ασθενών- αναπτύσσει μια δική της ζωή που αποκτά νόημα, λογική και γίνεται φυσιολογική από τη στιγμή που θα την πλησιάσεις. Ένας καλός τρόπος να μάθεις για οποιονδήποτε από τους κόσμουα αυτούς είναι να υποβληθείς, συντροφιά με τα μέλη του, στα μικροπεριστατικά της καθημερινής ρουτίνας τους». Με βάση αυτή την πεποίθηση ο συγγραφέας προσφέρει στο κλασικό και ανεκτίμητο έργο του, τα πορίσματα της επιτόπιας έρευνας του των ψυχιατρικών νοσοκομείων.

Τα βασικά του σημεία είναι: ο παραλληλισμός του ψυχιατρικού ασύλου με άλλα παρεμφερή «ολοπαγή» ιδρύματα και η μελέτη των κοινών χαρακτηριστικών τους, όπως η απώλεια του εαυτού και η πλήρης αλλοτρίωση που συνιστούν την «ηθική σταδιοδρομία» του ασθενή του ψυχιατρείου. Η πλούσια και ποικιλόμορφη ζωή, ή μάλλον η «λαθροβίωση» σ’ ένα ψυχιατρικό ίδρυμα, ο μοναδικός χαρακτήρας της παροχής ψυχιατρικών υπηρεσιών, κατά το ότι τίποτε που αφορά έστω και στο ελάχιστο τη ζωή του ασθενή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εκτός της αρμοδιότητας του ψυχιάτρου. « Ένα ολοπαγές ίδρυμα θα μπορούσε να οριστεί ως ένας τόπος διαμονής και εργασίας όπου ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, αποκομμένα από την ευρύτερη κοινωνία για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, διάγουν μαζί μια έγκλειστη, τυπικά διευθυνόμενη καθημερινότητα.

Το βιβλίο του Goffman μας εφοδιάζει με εργαλεία σκέψης πάνω στο ολοπαγές ίδρυμα –που δυστυχώς δεν περιορίζεται μόνο εντός των τειχών του ασύλου- αλλά και γιατί επιχειρεί να καταργήσει τις συνθηματολογικές απλουστεύσεις που λειτουργούν πάντα σε βάρος του ασθενούς. Το άσυλο όπως κάθε ψυχιατρικός θεσμός όσο «ελαφρύς» κι αν είναι, αποτελεί κυρίως ένα σύνολο σύνθετων σχέσεων που εκφράζονται σε διάφορα επίπεδα, από την αρχιτεκτονική σύλληψη, μέχρι την καθημερινή ανία, από την ιεραρχία μέχρι την αποζητούμενη ευχαρίστηση. Οι σχέσεις αυτές βρίσκονται σε σχέση με την παθολογία, την δημιουργούν αλλά είναι και δημιούργημα της, την συντηρούν αλλά και επηρεάζονται απ αυτήν, την θεραπεύουν αλλά και θεραπεύονται από αυτήν.

Ανάμεσα στις πολλές πτυχές της ψυχιατρικής κλινικής της La Borde είναι η ετήσια καλοκαιρινή παράδοση στην οποία οι “συνοικιστές” και το προσωπικό συνεργάζονται για να στήσουν μια θεατρική παράσταση. Ο Nicolas Philibert, είναι ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το παραμικρό», Every Little Thing (Γαλλικό La Moindre des choses). Η ταινία κυκλοφόρησε το 1997 και ακολουθεί τους ασθενείς και το προσωπικό που διοργανώνουν την παραγωγή της Operette του Witold Gombrowicz.

Από τη Λέρο στη Λα Μπόρντ
- Βιβλίο του Felix Guattari

Ο Felix Guattari δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, είναι περισσότερο γνωστός από τη συνεργασία του με το φιλόσοφο Gilles Deleuze με τον Αντι-Οιδίπου να κυκλοφορεί στα ελληνικά από το 1977 στις εκδόσεις Ράππα.

Πλέον έχουν κυκλοφορήσει αρκετοί τίτλοι περί τους δέκα και κάποιοι έχουν εξαντληθεί. Εδώ έχουμε ένα χρονικό, μια ημερολογιακή καταγραφή του ταξιδιού του Guattari στη Λέρο και στην Αθήνα στο Ψ.Ν.Α Δαφνί.

Κυκλοφόρησε το 2015 από τις εκδόσεις Κουκκίδα με αρκετά ηχηρά ονόματα στους συντελεστές της έκδοσης. Προλογίζει η Κατερίνα Μάτσα με εκδοτικό σημείωμα από τον Stephane Nadaux, παρουσίαση της Marie Depusse, επίμετρο από τον Jean Oury σε μετάφραση της Ελισάβετ Κούκη.

Ο συγγραφέας ήταν μέλος μιας διεθνούς ευρωπαϊκής αποστολής στην οποία συμμετείχαν επαγγελματίες ψυχικής υγείας και εθελοντές από το εξωτερικό στο πλαίσιο της υποστήριξης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα. Η έκδοση με τις σημαντικές συνεισφορές όλων των συντελεστών της αποτελεί εργοτάξιο ιδεών και προσεγγίσεων για την αποϊδρυματοποίηση και την κοινωνική επανένταξη των ψυχικά ασθενών, μνημονεύοντας εργασίες σπουδαίων προσωπικοτήτων του χώρου όπως του Lucien Bonaffe, Franco Basaglia, Francois Tosquelles, Franco Rotelli και άλλων.

Ο Guattari ψυχίατρος επί σειρά ετών στη Λα Μπόρντ καταθέτει τη μαρτυρία του γι αυτά που συνάντησε χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις προσπαθώντας να εμβαθύνει στα ζητήματα της χρονιοποίησης και της ασυλοποίησης και σε καμιά περίπτωση δεν τα συνδέει αποκλειστικά με τη χώρα μας.

Ο Guattari αναφέρεται στην πρωτοποριακή δουλειά που έγινε στο ψυχιατρείο της Λα Μπόρντ, «Η θεραπεία δεν είναι έργο τέχνης, πρέπει ωστόσο να εξελίσσεται με τέτοιας φύσεως δημιουργικότητα… να μην αρκείται κανείς να μεταδίδει το «ήδη υπάρχον», αλλά να ενθαρρύνει τη δημιουργία.» Θέτει ουσιαστικά ζητήματα αναφορικά με μια συλλογική λογική και εργασία, … όταν η συλλογική ζωή τηρεί άκαμπτους κανόνες , τελετουργικά στην καθημερινότητα και μια ιεραρχία όπου όλες οι επιμέρους αρμοδιότητες έχουν διανεμηθεί άπαξ και δια παντός, όταν δηλαδή η συλλογική ζωή είναι συνολοποιημένη, μπορεί να γίνει αποκαρδιωτικά θλιβερή, τόσο για τους ασθενείς όσο και για το θεραπευτικό προσωπικό.

Melan•Cholia
- ντοκιμαντέρ σε σενάριο και σκηνοθεσία Αριάδνης Κουτσαύτη

Δευτέρα 1η Απριλίου 2019 στις 9 μ.μ. στο Αμφιθέατρο του Δρομοκαϊτείου (Ιερά Οδός 343, Χαϊδάρι) η πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ Melan•Cholia σε σενάριο και σκηνοθεσία Αριάδνης Κουτσαύτη.

Η επικράτηση των ψυχολογικών καταθλιπτικών διαταραχών στην Ελλάδα, είναι ένα ζήτημα που κυριαρχεί όλο και περισσότερο κατά τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης. Η μαρτυρία των προσωπικών εμπειριών των ασθενών όλων των ηλικιών και των κοινωνικών τάξεων που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα προσφέρει μια απτή και ξεκάθαρη μορφή στην αφηρημένη έννοια της μελαγχολίας. Ταυτόχρονα, οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό που εργάζονται σε χώρους ψυχικής φροντίδας συνδέονται με τον θεατή μέσα από τον καθημερινό αγώνα τους καθώς φροντίζουν τους ασθενείς, ενώ οι ίδιοι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κρίση στις ζωές τους.

Η δυσφορία μέσα στο ίδρυμα
- Βιβλίο του Francois Ansermet

Έχουμε μια αρκετά ενδιαφέρουσα άφιξη στην ελληνική βιβλιογραφία το 2019 αν και καθυστερημένα ως συνήθως, από τον γνωστό ελβετό ψυχαναλυτή & ψυχίατρο Francois Ansermet που κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1991 και τιτλοφορείται «Η δυσφορία μέσα στο ίδρυμα» από τις εκδόσεις «Επέκεινα».

Η βιβλιογραφία σε αυτόν τον τομέα –η ψυχανάλυση σε θεσμικά πλαίσια ψυχικής υγείας- στην καλύτερη των περιπτώσεων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί περιορισμένη και δεν είναι τυχαίο που τέτοιου είδους εκδόσεις σχετικά γρήγορα εξαντλούνται. «Η δυσφορία μέσα στο ίδρυμα» φέρει ως υπότιτλο το «Ο θεράπων και η επιθυμία του» αφού στις περισσότερες των περιπτώσεων η θεραπευτική κουλτούρα και το μοτίβο λειτουργίας μιας δομής είτε βρίσκεται εντός «των τειχών» του ψυχιατρείου είτε στην κοινότητα εξαρτάται στο μέγιστο βαθμό από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας που εργάζονται σε αυτό.

Ο συγγραφέας παραδίδει «μαθήματα αβύσσου» στα 12 ολιγοσέλιδα κεφάλαια τα οποία τα ακολουθεί Παράρτημα με το καλοδουλεμένο άρθρο της Maria– Grazia Sorrentino που τιτλοφορείται Ψύχωση και ίδρυμα: σχεδιασμός μιας έρευνας, και το Επίμετρο γραμμένο από τον Paul Laurent Assoun –που βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά- με τίτλο, ο Freud, η ψύχωση και το ίδρυμα, όπου ευθύς εξαρχής μας καταθέτει πως: «Έχουμε στα χέρια μας ένα έργο το οποίο διερευνά τη σχέση του ιδρύματος με την ψύχωση σαν να είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται κάτι τέτοιο, προσπαθώντας να κατανοήσει από την αρχή τις ιδιαιτερότητες αυτής της σχέσης.»

Ήδη, από τη δεκαετία το 50’ βλέπουμε ένα ενδιαφέρον για τη σχέση ιδρύματος-ψύχωσης όπως μέσα από τις αξιόλογες εργασίες της Rosine Lefort μεταξύ άλλων, οφείλουμε όμως να αναγνωρίσουμε μια ιδιαίτερη αξία σ’ αυτό το τευχάκι του Ansermet που δεν άργησε να μας κερδίσει και να προτείνουμε την ανάγνωση του.

Letter
- ταινία του Sergei Loznitsa

Το 2001 όταν εμφανίστηκε το The Settlement, ένα ντοκιμαντέρ για ένα ψυχιατρικό ίδρυμα στο χωριό Oksochi, στα δυτικά της Ρωσίας. Κατά τη διάρκεια της λήψης αυτής της ταινίας ο Sergei Loznitsa έκανε επίσης μια ταινία μικρού μήκους χρησιμοποιώντας μια ειδική κάμερα. Οι εικόνες έχουν επεξεργαστεί με τρόπο ώστε να εμφανίζονται σαν να είχαν ληφθεί στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα. Ενώ το The Settlement είναι η αφήγηση μιας μέρας από τη ζωή των ασθενών στο ίδρυμα, το Letter είναι πιο μεταφορικό.

Η κάμερα κινείται πέρα από τα σπίτια και τα χωράφια όπου εργάζονται οι ασθενείς. Καθώς οι εικόνες είναι ελαφρώς ανετάριστες, μοιάζουν με φαντάσματα σε ένα αχρονικό τοπίο. Ακούμε τον ήχο των αγελάδων και του σανού που φορτώνεται σε ένα βαγόνι, αλλά οι φωνές των ατόμων είναι βουβές, ο πόνος και η υποκειμενικότητα τους, τους έχουν υπεξαιρεθεί. Εδώ είναι απλώς ασθενείς.

Το φθινόπωρο του 2013, το ίδρυμα καταστράφηκε από πυρκαγιά. Δεκάδες ασθενείς και προσωπικό έχασαν τη ζωή τους.

"Το Σπίτι της Τρέλας" (House of Fools)

https://www.youtube.com/watch?v=YelAbXIdNMg
*Σκηνοθεσία: Αντρέι Κοντσαλόφσκι *Περίληψη: Η ταινία εξερευνά τη ζωή σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα κατά τη διάρκεια του πολέμου, εστιάζοντας στην ανθρωπιά και την αντίσταση ενάντια στην απάθεια.

"Το Άλογο που Είμαι" (Τhe Horse I Am)

*Σκηνοθεσία: Νικόλας Κουκούρης *Περίληψη: Η ταινία αναδεικνύει την εμπειρία των ανθρώπων που ζουν με ψυχική ασθένεια, εξερευνώντας τις προκλήσεις και τις δυνατότητες αυτής της ζωής.

"A Cure for Wellness"

https://www.youtube.com/watch?v=WkTFfmm5ZFQ
*Σκηνοθεσία: Γκορ Βερμπίνσκι *Περίληψη: Σε ένα εξωτικό ψυχιατρικό ίδρυμα, ένας εκτελεστικός αναζητά μια εξαφανισμένη συνεργάτιδα και ανακαλύπτει μυστήρια.

One Flew Over the Cuckoo's Nest - Δράμα

https://www.youtube.com/watch?v=OXrcDonY-B8
*Η ταινία αναδεικνύει τα θέματα της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο ενός ψυχιατρικού ιδρύματος, εξερευνώντας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τις συνέπειες της ψυχιατρικής περίθαλψης.

"Ένας Όμορφος Νους" (A Beautiful Mind) - Δράμα, Βιογραφία

https://www.youtube.com/watch?v=vH_5rPGYHb0
*Βασισμένο στην αληθινή ιστορία του John Nash, επιστρατεύει την ψυχολογία για να αναδείξει την επιρροή των ψυχικών προβλημάτων στη ζωή ενός ανθρώπου.

"Girl, Interrupted"

https://www.youtube.com/watch?v=4KHvDTceGLw
*Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μανγκόλντ *Περίληψη: Βασισμένο στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Σούσαν Κέισεϊ, αναφέρει τη ζωή μιας νεαρής κοπέλας που νοσηλεύεται σε ψυχιατρική κλινική.

Το Παραμικρό (Every little thing) Tαινία του Nicolas Philibert

Ανάμεσα στις πολλές πτυχές της ψυχιατρικής κλινικής της La Borde είναι η ετήσια καλοκαιρινή παράδοση στην οποία οι “συνοικιστές” και το προσωπικό συνεργάζονται για να στήσουν μια θεατρική παράσταση. Ο Nicolas Philibert, είναι ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το παραμικρό», Every Little Thing (Γαλλικό La Moindre des choses). Η ταινία κυκλοφόρησε το 1997 και ακολουθεί τους ασθενείς και το προσωπικό που διοργανώνουν την παραγωγή της Operette του Witold Gombrowicz. Σε μια σπουδή σεβασμού και εκτίμησης των χαρακτήρων του, ο Nicolas Philibert δεν υποκύπτει σε εύκολους συναισθηματισμούς. Αυτή είναι ίσως και η μεγαλύτερη αρετή του: Βιώνει εκ των έσω κάθε κόσμο που κινηματογραφεί, μαθαίνει τους κώδικες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους κι’ ύστερα μοιράζεται με τον θεατή το βίωμα που έχει ήδη πάρει τη μορφή μιας τεκμηρίωσης.

"Πολύτιμη Ζωή" (Precious) - Δράμα

*Η ταινία εξερευνά τα θέματα της κακοποίησης και της ψυχικής υγείας μέσα από την ιστορία μιας νεαρής κοπέλας που προσπαθεί να ξεπεράσει τις δυσκολίες της ζωής της.

In Two Minds

Nτοκιμαντέρ με σκηνοθέτη τον σκληρό ρεαλιστή Ken Loach
Το In Two Minds είναι ένα αφήγημα σε ύφος ντοκιμαντέρ με σκηνοθέτη τον σκληρό ρεαλιστή Ken Loach.
Η επιτυχία του ύφους αυτής της τηλεοπτικής μεταφοράς έκανε πολλούς να ξεχάσουν ότι παρακολουθούσαν ένα έργο μυθοπλασίας.
Αποτυπώνει μια ορισμένη περίοδο από την πορεία τη ζωή μιας νεαρής γυναίκας με σχιζοφρένεια, καθώς και των εμπειριών που βιώνει με τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας που αναλαμβάνουν να την φροντίσουν σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο. Υπάρχουν σκηνές που τη δείχνουν να υποβάλλεται σε ηλεκτροσόκ στο πλαίσιο της θεραπείας της, όπως και να τοποθετείται ως κλινική περίπτωση σε διάλεξη «παρουσίασης ασθενούς» για φοιτητές ιατρικής.

La Borde ή το δικαίωμα στην τρέλα

Ρεπορτάζ στην κλινική της La Borde στο Cour Cheverny, του Igor Barrère
Ρεπορτάζ στην κλινική της La Borde στο Cour Cheverny, όπου από το 1953 μια ομάδα νέων ψυχιάτρων, που επηρεάστηκε από την ψυχιατρική ανανέωση της δεκαετίας του 1940 και στη συνέχεια από τον Μάη του 68’, επιδιώκει να «εμφυσήσει ζωή στους άρρωστους ενώ παράλληλα τους θεραπεύει». Αυτού του είδους η θεραπεία βασίζεται στην ανάληψη μεριδίου ευθύνης τόσο των ασθενών όσο και των φροντιστών.
Συνέντευξη του Dr. Jean OURY, διευθυντή της κλινικής και του Félix GUATTARI, επικεφαλής ψυχαναλυτή, σχετικά με την ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης δομής. Συνεντεύξεις ασθενών, ατομικά ή σε ομάδες, σχετικά με την ασθένειά τους και τη σημασία της La Borde γι ‘αυτούς.
Το φιλμ είναι μια φωτεινή βόλτα στην κλινική της La Borde, η οποία μας οδηγεί στο να συναντήσουμε τους ασθενείς των Jean Oury και Felix Guattari καθώς και μια συλλογική ζωή υπό τη διαδικασία της «επινόησης».

Οι κήποι του Άβελ

Nτοκιμαντέρ της ιταλικής τηλεόρασης, του 1969
Το ντοκιμαντέρ «Οι Κήποι του Άβελ» καταγράφει την πορεία της παρέμβασης και τις σημαντικές αλλαγές που έλαβαν χώρα. Για το κίνημα της Ιταλικής Δημοκρατικής Ψυχιατρικής και τις αλλαγές που ξεκίνησαν από την Γκορίτσα η ιταλική τηλεόραση γύρισε ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ, το 1969, με τίτλο «Οι Κήποι του Άβελ».
Στην αρχή χρειάζεται ένας. Ένας που να μπορεί να εμπνεύσει και να συμπαρασύρει δημιουργικά και άλλους μαζί του, οι οποίοι θα τον υποστηρίξουν σε ένα πρωτοποριακό εγχείρημα. Στην Ιταλία ήταν ο Franco Bassaglia. Προϋπήρχαν βέβαια κάποιοι. Ο Bonnafe, ο Simon, ο Tosquelles, ο Oury και φυσικά ο Guattari πάνω κάτω σύγχρονος του Bassaglia. Ακολούθησαν αρκετοί όπως ενδεικτικά ο Rotelli και ο Delion.

Ντοκιμαντέρ: "Εσύ Δεν Πρόκειται να Πεθάνεις" (You're Not Going to Die)

*Η ταινία εξετάζει τη ζωή ανθρώπων που έχουν επιβιώσει από απόπειρες αυτοκτονίας, προσφέροντας μια ευαισθητοποιητική ματιά στην αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας.

Une politique de la folie Nτοκιμαντέρ του Francois Tosquelle

Ο François Tosquelles ήταν ψυχίατρος με ψυχαναλυτική κατάρτιση καταλανικής καταγωγής. Καταδικασμένος σε θάνατο, έφτασε φυγάς στη Γαλλία στο τέλος του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Εργάστηκε από 1940 στο νοσοκομείο Saint-Alban της Lozère. Το κείμενο που παρουσιάζουμε εδώ είναι αποσπάσματα από το πλήρες αντίγραφο ενός ντοκιμαντέρ, που κυκλοφόρησε το 1989, με τη μορφή συνέντευξης με εκείνον που ήταν ο ιδρυτής της θεσμικής ψυχοθεραπείας.
Η ζωή του και η δουλειά του, που σημαδεύτηκαν από την τρέλα της ιστορίας, έχουν αλλάξει ριζικά την ιστορία της τρέλας.
Από το 1940, η ψυχιατρική κλινική της Saint-Alban έγινε το σημείο αναφοράς για το κίνημα των μετασχηματισμού των ασύλων, και για το χώρο που αναπτύχθηκε θεωρητικά και εφαρμόστηκε πρακτικά η θεσμική ψυχοθεραπεία.

Ντοκιμαντέρ: "Ψυχιατρική Υγεία: Στα Πρόθυρα της Αλλαγής" Σκηνοθεσία: Μαρία Παπαθανασίου

*Το ντοκιμαντέρ εξετάζει τις πρόσφατες εξελίξεις στην ψυχιατρική, εστιάζοντας σε νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις και τη σημασία της κοινωνικής αποδοχής.

Ντοκιμαντέρ: "Επανάσταση στην Ψυχιατρική: Το Παράδειγμα της Σκανδιναβίας"

*Σκηνοθεσία: Νίκος Παπακώστας Η ταινία διερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες της Σκανδιναβίας προωθούν προοδευτικές πρακτικές στην ψυχιατρική, επισημαίνοντας την ανάγκη για μια νέα προσέγγιση στην ψυχική υγεία.

Ντοκιμαντέρ: "Ψυχική Υγεία στον 21ο Αιώνα"

*Σκηνοθεσία: Ελένη Παπαθανασίου Το ντοκιμαντέρ επικεντρώνεται σε σύγχρονες προκλήσεις της ψυχικής υγείας, παρουσιάζοντας την εξέλιξη των θεραπευτικών προσεγγίσεων και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία.

Ντοκιμαντέρ: "Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση: Το Μέλλον της Θεραπείας"

*Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Καρατζάνης Η ταινία προβάλλει τις σύγχρονες μεταρρυθμίσεις στη ψυχιατρική και την ανάγκη για ολιστικές προσεγγίσεις στη θεραπεία των ψυχικών προβλημάτων.

Ντοκιμαντέρ: "Ψυχική Υγεία και Κοινωνία: Μια Νέα Προσέγγιση"

*Σκηνοθεσία: Αναστασία Κυριάκου Η ταινία αναλύει τον ρόλο της κοινωνίας στην ψυχική υγεία, εστιάζοντας στη σημασία της ενσωμάτωσης και της κοινωνικής στήριξης.

"Ψυχική Υγεία: Η Σιωπηρή Επιδημία"

*Σκηνοθεσία: Νίκος Παπακώστας. Περίληψη: Αναδεικνύει τη σημασία της ευαισθητοποίησης για τις ψυχικές διαταραχές και αναλύει την ανάγκη για ψυχιατρική μεταρρύθμιση.

"Αντιμέτωπος με το Τέρας: Μια Ιστορία Εξόδου"

*Σκηνοθεσία: Μαρία Στρουμπούλη. Περίληψη: Ένα ντοκιμαντέρ που ακολουθεί τη ζωή ενός ατόμου με ψυχική ασθένεια και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.

"Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση: Επιστροφή στο Ανθρώπινο"

*Σκηνοθεσία: Ελένη Παπαθανασίου. Περίληψη: Εξερευνά τις νέες τάσεις στη ψυχιατρική και τις προσπάθειες για μια πιο ανθρώπινη προσέγγιση.

"Οδύσσεια της Ψυχιατρικής: Από την Παρελθούσα στην Εποχή της Αναστροφής"

*Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Καρατζάνης . Περίληψη: Μια ταξιδιάρικη αναδρομή στην εξέλιξη της ψυχιατρικής και τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.

"Ο Χορός της Ψυχής: Χοροθεραπεία και Ευεξία"

*Σκηνοθεσία: Αναστασία Κυριάκου. Περίληψη: Αναδεικνύει τη σημασία της χοροθεραπείας ως θεραπευτικής προσέγγισης για την ψυχική υγεία.

"Η Στιγμή της Ευκαιρίας" (The Moment of Opportunity)

*Σκηνοθεσία: Μαρία Φερεντίνου *Περίληψη: Ένα ντοκιμαντέρ που εξετάζει τη ζωή στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Δράπετσας, αναδεικνύοντας τις προσωπικές ιστορίες των ασθενών.

"Οι Καθηγητές του Σπιτιού μου" (The Professors of My Home)

*Σκηνοθεσία: Έλενα Παπαντωνίου *Περίληψη: Μια μικρού μήκους ταινία που εστιάζει στη ζωή των ανθρώπων που ζουν σε ένα κοινοτικό ίδρυμα, αναζητώντας τις στιγμές φωτιάς στην καθημερινότητά τους.

“The Lost Children of Perfectville”

*Σκηνοθεσία: Ντενίζ Κούρτοβιτς *Περίληψη: Το ντοκιμαντέρ εξετάζει τη ζωή των ανθρώπων με σχιζοφρένεια και πώς η κοινωνία τους επηρεάζει.

"Η Ψυχιατρική Ανατροπή" (Mad To Be Normal)

*Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Μαλκάν *Περίληψη: Η ιστορία του διάσημου ψυχίατρου R.D. Laing, που πρωτοστάτησε στη ψυχιατρική ανατροπή και τη μείωση της χρήσης ψυχοφαρμάκων.